Sosyal Medya Devlerine Ceza…

Google, Facebook, Linkedin, Youtube Twitter gibi Amerikan merkezli veya TikTok gibi Çin Merkezli sosyal medya devleri Türkiye’de hem kullanım oranları hem de reklam gelirleri ile ciddi bir pazar payına sahipler. Bu sebeple Türkiye Cumhuriyeti geçen aylarda bu sosyal medya devlerine bir ikaz göndererek Türkiye’de temsilci bulundurma zorunluluğu getirdi. Temsilci bulundurmayacaklarını açıklayan sosyal medya devlerine ilk ceza kararı ise 02.11.2020 Kasım’da kesildi. Yükümlülüklerini yerine getirmeyen bu firmalara 10Milyon Türk Lirası ceza ve ek olarak 2 ay içerisinde bu yükümlülüklerini yerine getirmeleri için ek süre verildi. Önümüzde ki 30 gün içerisinde bu cezayı ödemeyen ve temsilci bulundurmaya Sosyal Medya devlerini 30Milyon Türk Lirası ceza verilecek. Bu cezaları 2 aylık süreçte ödemeyen firmalara ise daha ciddi kanuni yaptırımlar uygulanacak.

Türkiye Cumhuriyeti açısından bizim görüşümüz, hükümetin bu konuda ki adımlarının tamamen doğru olduğu yönündedir. Çok geç kalınmış olan bir uygulamanın keşke işler buralara gelmeden çok önceleri yürürlüğe sokulabilmesi için adımların atılması idi. Çünkü bu firmalar milyonlarca dolarlık gelirleri için  vergi ödemiyorlar, yada Tüzel kişilik veya bireysel olarak bu hizmetlerden mağdur olan kişilerin telefon ile ulaşabileceği bir numaraları dahi yok. Bu sebeple bu ülkeden gelir elde edip, bu ülke dijital sınırlarında ki tüm faaliyetlerinden ötürü vergilendirilebilir olmaları gerekmektedir.

Sosyal Medya devleri tarafından olaya bakacak olursak, çifte vergilendirme ve sansür gibi gerekçeler ile bu hizmetlerin kontrol altına girmesini istemediklerini görüyoruz. Yazılım  altyapıları da her ülkeye göre ayrı bir platform esnekliğinden çok uzaktalar. Çünkü çok hızlı büyüdüler ve bu büyüklüğü toparlamak zaman alan bir iş. Yazılım altyapısının ülke kanunlarına paralel hale getirilmesi süreci ise zaman alacaktır. Bu uyum sürecini en son Avrupa Birliğinin GDPR (Kişisel Verileri Koruma Kanunu) uygulaması ile bu platformlar yaşadı ve yaklaşık 5 yıllık bir süreçte platformlarını bu kanuna göre adapte ettiler.

Yandex yıllardır yasal olarak ülkemizde faaliyet gösterdi fakat sonunda ülkesine dönmek zorunda kaldı.

Ülkemizde yasal olarak çalışan Rus menşeili Yandex firması ise hem temsilci hem de tüzel kişilik konumunda ülkemizde yer alıyordu. Elde etmiş olduğu gelirlerden vergisini ödüyor, hizmet ile ilgili bir sıkıntıda iletişim hattı ile firmalara destek vermeye çalışıyordu. Fakat ülkemizin Türk Vatandaşlarına ait verilerin Türkiye’deki veri merkezlerinde saklanması isteği üzerine ülkemizden apor topar çıktılar. Yandex’in coğrafyasına baktığımızda Google gibi yayılımcı politika yerine daha sağlam ve ülke kültürlerine dikkat ederek adımlar attığını görüyoruz. Fakat teknoloji olarak bu platform diğerlerinin biraz gerisinde kalıyor diyebiliriz.

Ek olarak diğer sosyal medya devlerinin ülkedeki mevcut kanunlara uymaması, kanunlara uyan firmalar içinde fırsat eşitsizliği yaratmaktadır.

Bizi yasaklar ve dijital reklamlar ile ilgili ne bekliyor?

Türkiye’de 1 milyondan fazla aktif kullanıcıya sahip Sosyal medya devlerine verilen cezaların 30 gün içerisinde ödenmemesi ve yükümlülüklerini yerine getirmemesi sonucuda 30Milyon TL’lik bir ceza daha kesilecek. 30 gün içerisinde bu ikinci ceza ödenmez ise Google Ads, Twitter Ads, Facebook Ads, Linkedin Ads, TikTok Ads gibi reklam platformlarına reklam vermek Türkiye’de hem Tüzel kişilikler için hemde kişiler için yasaklanacak.

Ek olarak bu sosyal medya devleri için ayrılmış olan bant genişliği %50 daraltılacak. Buda erişim anlamında büyük problemler ve kullanıcı kaybına yol açacaktır.

Yasaklara müteakip bizi ve sektörü neler bekliyor, tahminlerimiz…

Hükümetin bu yasalardan geri adım atmayacağını biz geçmişte Youtube, PayPall ve Wikipedia kararlarında gördük. Youtube platformu uzun süre erişime kapatıldı, wikipedia’da sadece VPN üzerinden erişim sağlandı. Bazı sosyal medya devlerinin ileri ve yapıcı adım atabileceğini fakat bazılarının Türkiye Hükemeti gibi geri adım atmayacağını düşünüyoruz.

Ceza ödemesi ve yükümlülüklerini yerine getireceğini düşündüğümüz firmalar;

• Google Inc
  Google platformu komplike ve çok yüksek bir gelir gider sisteminden oluşuyor. Youtube, Google Arama Motoru, Google Adsense gibi uygulamalar Türkiye içerisinde ciddi şekilde gelir modelleri olduğunu biliyoruz. Bu sebeple Google’ın ileri bir adım atabileceğini öngörüyoruz.
• TikTok
  Çin menşeili firmada Türkiye gibi cep telefonu kullanım oranı çok yüksek olan bir ülkeyi kaybetmeyi istemiyeceğinden ileri adım atabilir.

Ceza ödemesi ve yükümlülüklerini yerine getirmeyeceğini düşündüğümüz firmalar;

• Facebook
  Facebook, WhatsApp ve Instagram gibi 3 dev uygulamanın öne çıktığı platformlar hükümetin yaptırımları açıkladığı günlerde çok net ifadeler ile temsilci bulundurmayacaklarını bildirdiler. Bu sebeple bu platformlar ülkemizde kapanabilir.
• Linkedin
  Fransız/Amerikan menşeili firma hem politik problemler hemde üst düzey bir platform olarak kendilerini konumlandırdıkları için ileri adım atmayacağını düşünüyoruz.

Öne çıkacak platformlar ve Avantajlar

Ülkemizde yer alan Yandex ve buna bağlı hizmetlerin kullanıcılar tarafından daha fazla tercih edilmeye başlayacağını söyleyebiliriz. Bu yasakların bir diğer avantajı yerli yazılım firmalarının proje geliştirmeleri olabilir.

Dez-Avantajlar

Teknolojide ve bilgiye ulaşmada geri kalma, yavaşlama ülke genelini etkileyebilecek en önemli sorunların başında geliyor. Bir yazılım mühendisi google arama motorunu kullanmadan daha az kaynağa erişecektir.

Diğer yazılım firmaları ülkemize yatırım yapmaktan çekinebilir. Çünkü bu platformalar bağlı herkesin kullandığı yüzlerce uygulama var.

Bu platformlara ulaşmak için bir çok zararlı yazılım bilgisayarlarımıza yüklenmek zorunda kalabilir.

Kullandığımız iletişim sistemlerinin çoğu bu platformlarda ki yazılımlar ile entegre çalışıyor. Araba navigasyonu, Telefon sisteminiz vs.

Yasaklamaların ve firmaların ne adım atacaklarını iki aylık dönemde bu makalede güncellemeye devam edeceğiz.